Hoạt lực ở đây muốn nói là khả năng hoạt động. Nó không đơn giản là thể lực mà còn là đức kiên nhẫn, sự quyết tâm, thời vận và nhiều đức tính khác có lợi cho việc thực hiện những điều mà đương số mong muốn.
Có ba phần nói lên năng lực này trên gương mặt, đó là mũi, quyền và tai. Có một bộ phận ảnh hưởng gián tiếp nữa là hàm.
* Mũi và khả năng hoạt động
Theo y tướng học, mũi tượng trưng cho lồng ngực, có người cho rằng sóng mũi là phổi và chóp mũi là tim. Dù gì đi nữa, có vẽ như mũi tượng trưng cho khí lực của một người. Nó có vai trò trung tâm trên khuôn mặt và khí vận dọc theo mũi, qua đó mà lan tỏa ra cả khuôn mặt. Trong phần bàn về khí sắc, ta sẽ nó kỹ hơn về điều này.
Vì là khí vận dọc theo mũi, mũi càng thông suốt vững chải càng tốt. Nhiều sách quá chú ý chuyện mũi có thẳng không, sơn căn có cao không… nhưng thật ra quan trọng nhất là tiết diện của sóng mũi. Ý tôi nói là nếu lấy một mặt cắt vuông góc với mũi, tiết diện này càng rộng càng tốt. Nếu quí độc giả cảm thấy khó hiểu thì tôi xin diễn đạt lại như sau: Phần sóng mũi giáp với mặt (chân mũi) nên rộng, không nên hẹp; Phần sóng mũi nhô lên nên cao, nhưng không mảnh, nghĩa là từ sóng mũi có hình dạng như nữa ống tre là tốt nhất (đồng trúc tị).
Chỉ cần sóng mũi được như vậy là đã có thể nói khả năng làm việc của đương số không tệ. Tuy nhiên, cần nhớ rằng nhiều sách nói “mắt mà hỏng thì mũi tốt cũng chẳng ích gì”. Tại sao như vậy? Bố cục diễn giải của tôi đã nói lên điều đó. Mũi là khả năng hoạt động, mà để hoạt động, cần phải có trí tuệ và lựa chọn đúng đắn nữa. Những phần sau cũng phải xét tương tự vậy, nghĩa là phải xét trong tương quan các hung với mắt.
Sóng mũi chỉ quan vận hay là công danh. Nếu quá mảnh, sự nghiệp không vững, mệnh yểu. Qui chiếu tương tự sang chuyện chồng con của nữ nhân. Nếu gồ xương làm thành mũi 3 đoạn (hình 13), làm việc gì cũng trắc trở, nữ thì khắc phu, nam thì hành xử vô tình và cũng phần nào chỉ ra là gia đình kém hạnh phúc.
Có ba phần nói lên năng lực này trên gương mặt, đó là mũi, quyền và tai. Có một bộ phận ảnh hưởng gián tiếp nữa là hàm.
* Mũi và khả năng hoạt động
Theo y tướng học, mũi tượng trưng cho lồng ngực, có người cho rằng sóng mũi là phổi và chóp mũi là tim. Dù gì đi nữa, có vẽ như mũi tượng trưng cho khí lực của một người. Nó có vai trò trung tâm trên khuôn mặt và khí vận dọc theo mũi, qua đó mà lan tỏa ra cả khuôn mặt. Trong phần bàn về khí sắc, ta sẽ nó kỹ hơn về điều này.
Vì là khí vận dọc theo mũi, mũi càng thông suốt vững chải càng tốt. Nhiều sách quá chú ý chuyện mũi có thẳng không, sơn căn có cao không… nhưng thật ra quan trọng nhất là tiết diện của sóng mũi. Ý tôi nói là nếu lấy một mặt cắt vuông góc với mũi, tiết diện này càng rộng càng tốt. Nếu quí độc giả cảm thấy khó hiểu thì tôi xin diễn đạt lại như sau: Phần sóng mũi giáp với mặt (chân mũi) nên rộng, không nên hẹp; Phần sóng mũi nhô lên nên cao, nhưng không mảnh, nghĩa là từ sóng mũi có hình dạng như nữa ống tre là tốt nhất (đồng trúc tị).
Chỉ cần sóng mũi được như vậy là đã có thể nói khả năng làm việc của đương số không tệ. Tuy nhiên, cần nhớ rằng nhiều sách nói “mắt mà hỏng thì mũi tốt cũng chẳng ích gì”. Tại sao như vậy? Bố cục diễn giải của tôi đã nói lên điều đó. Mũi là khả năng hoạt động, mà để hoạt động, cần phải có trí tuệ và lựa chọn đúng đắn nữa. Những phần sau cũng phải xét tương tự vậy, nghĩa là phải xét trong tương quan các hung với mắt.
Sóng mũi chỉ quan vận hay là công danh. Nếu quá mảnh, sự nghiệp không vững, mệnh yểu. Qui chiếu tương tự sang chuyện chồng con của nữ nhân. Nếu gồ xương làm thành mũi 3 đoạn (hình 13), làm việc gì cũng trắc trở, nữ thì khắc phu, nam thì hành xử vô tình và cũng phần nào chỉ ra là gia đình kém hạnh phúc.
Ngoài ra, còn vài hình thể của sóng mũi nữa như sóng mũi cong (hình 14) chỉ việc gì cũng phải làm đi làm lại vài lần. Sơn căn quá thấp hay nhỏ hẹp, thì làm việc hấp tấp, hay sai sót và bỏ qua nhiều chi tiết quan trọng.
Độ dốc của mũi từ ấn đường tới chóp mũi phải vừa phải. Quá dốc thì thành ra sơn căn hãm.
Năng lực kiếm tiền của đương số thể hiện ở đầu mũi, ý tôi là bao gồm chóp mũi và hai cánh (vị trí niên vận 48, 49 và 50 theo đồ hình). Cánh mũi càng dầy, tròn và căng bóng bao nhiêu, năng lực kiếm tiền càng khá bấy nhiêu. Nếu cánh mũi khuyết, mỏng, chỉ ra kiếm tiền khó khăn hoặc tiêu hao nhiều.
Độ dốc của mũi từ ấn đường tới chóp mũi phải vừa phải. Quá dốc thì thành ra sơn căn hãm.
Năng lực kiếm tiền của đương số thể hiện ở đầu mũi, ý tôi là bao gồm chóp mũi và hai cánh (vị trí niên vận 48, 49 và 50 theo đồ hình). Cánh mũi càng dầy, tròn và căng bóng bao nhiêu, năng lực kiếm tiền càng khá bấy nhiêu. Nếu cánh mũi khuyết, mỏng, chỉ ra kiếm tiền khó khăn hoặc tiêu hao nhiều.
Chóp mũi là khả năng giữ tiền. Người có chóp mũi to quá thì khó mà rộng rãi. Chóp nên vừa phải và bóng đẹp thì khả năng tích trữ tiền tốt và cũng hào phóng, tức cũng gián tiếp nói lên kiếm tiền dễ dàng và nhiều trong thời gian dài. Chóp mũi mà có góc vuông, nhô nhọn (như hình 15A là nhọn) thường cũng không có tiền … dư, chưa kể đó là người khó làm việc vì quá bảo thủ và sát phạt, chỉ hợp khi họ là nghệ sĩ vì nghệ sĩ cần sáng tạo và thể hiện cá nhân.
Chóp mũi quá nhiều thịt, hoặc cánh mũi xệ xuống phía miệng (hình 15B) là những cách mà đương số thường thấy thiếu tiền, khát tiền trong phần lớn cuộc đời nhưng lại không mấy chịu khó hay phấn đấu trong chuyện kiếm tiền.
Mũi cao nằm trên khuôn mặt bằng phẳng thì thành “cô phong tị”, là người có nhiều hành động cao thượng nhưng không được công nhận rộng rãi, với gia đình thì cô khắc, tóm lại là không mấy gì hay.
Chóp mũi quá nhiều thịt, hoặc cánh mũi xệ xuống phía miệng (hình 15B) là những cách mà đương số thường thấy thiếu tiền, khát tiền trong phần lớn cuộc đời nhưng lại không mấy chịu khó hay phấn đấu trong chuyện kiếm tiền.
Mũi cao nằm trên khuôn mặt bằng phẳng thì thành “cô phong tị”, là người có nhiều hành động cao thượng nhưng không được công nhận rộng rãi, với gia đình thì cô khắc, tóm lại là không mấy gì hay.
Hình 16
Vậy nên, mũi cao cần phải có quyền phụ họa. Như thế nào là quyền và mũi “có hô, có ứng”? Thật ra được cách này rất hiếm. Hãy nhìn vào vùng nằm ở giữa quyền và mũi. Nếu mặt có quyền (tức quyền không lép hãm) mà vùng này nhô lên một chút so với mặt như là cái cầu bắt giữa sóng mũi và quyền tức là quyền có xu hướng chầu về mũi và hô ứng phụ họa với nhau. Xem hình 16
Nếu không được quí cách như trên, phải cân nhắc xem xét quyền rất kỹ. Quyền tượng trưng cho độ quyết tâm đạt mục tiêu và sự quả quyết, dám chơi dám chịu của đương số. Tính chất này, tự thân nó không hẳn là tốt hay xấu. Như những tay tướng cướp lừng danh dĩ nhiên có quyền lớn. Bởi vậy, quyền luôn được xét song hành với mũi và mắt trong luận đoán phú quí.
Sau trán, quyền là thứ xem khó nhất. Tuy nhiên, nếu độc giả nắm chắc 3 chiều hướng (hình không gian 3 chiều) mà tôi sắp nói sau đây thì kể ra cũng không khó mấy.
1. Quyền nhô cao hay lép hãm: Quyền nhô lên khỏi mặt như hình 16. Đây là cách tốt nhất, thể hiện khí độ cao, quả quyết, anh hùng. Ở nữ nhân, nếu mũi tốt mà quyền cao như vậy thì cũng tốt tuy có hơi áp chế chồng. Nếu quyền mà lép hãm như cái cách mà sách nói “quyền bất kiến” thì nữ không sao (nếu như mũi vừa phải), nam chẳng tránh khỏi cô đơn, ưu tư về gia đình anh em.
2. Vị trí của quyền trong tương quan với mắt và miệng. Nghĩa là phải xét xem quyền dịch về phía mắt hay xệ xuống gần miệng. Nếu quyền áp mắt, nam thì tốt cho công danh (với điều kiện là mũi tốt, mắt tốt. Từ đây về sau trong phần nói về quyền, luôn luôn phải áp dụng câu này) nhưng dễ rơi vào trạng thái tàn nhẫn vô tình, chạy theo mục đích, bất chấp thủ đoạn. Nữ thì khắc con, dâm đảng.
Nếu không được quí cách như trên, phải cân nhắc xem xét quyền rất kỹ. Quyền tượng trưng cho độ quyết tâm đạt mục tiêu và sự quả quyết, dám chơi dám chịu của đương số. Tính chất này, tự thân nó không hẳn là tốt hay xấu. Như những tay tướng cướp lừng danh dĩ nhiên có quyền lớn. Bởi vậy, quyền luôn được xét song hành với mũi và mắt trong luận đoán phú quí.
Sau trán, quyền là thứ xem khó nhất. Tuy nhiên, nếu độc giả nắm chắc 3 chiều hướng (hình không gian 3 chiều) mà tôi sắp nói sau đây thì kể ra cũng không khó mấy.
1. Quyền nhô cao hay lép hãm: Quyền nhô lên khỏi mặt như hình 16. Đây là cách tốt nhất, thể hiện khí độ cao, quả quyết, anh hùng. Ở nữ nhân, nếu mũi tốt mà quyền cao như vậy thì cũng tốt tuy có hơi áp chế chồng. Nếu quyền mà lép hãm như cái cách mà sách nói “quyền bất kiến” thì nữ không sao (nếu như mũi vừa phải), nam chẳng tránh khỏi cô đơn, ưu tư về gia đình anh em.
2. Vị trí của quyền trong tương quan với mắt và miệng. Nghĩa là phải xét xem quyền dịch về phía mắt hay xệ xuống gần miệng. Nếu quyền áp mắt, nam thì tốt cho công danh (với điều kiện là mũi tốt, mắt tốt. Từ đây về sau trong phần nói về quyền, luôn luôn phải áp dụng câu này) nhưng dễ rơi vào trạng thái tàn nhẫn vô tình, chạy theo mục đích, bất chấp thủ đoạn. Nữ thì khắc con, dâm đảng.
<- Hình 17. Ngược lại, nếu đi xuống phía miệng hơn, nam thì tuy cũng thành công nhất định nhưng có thể hơi hèn, thiếu lòng nhân, có khi “nịnh trên nạt dưới”. Tuy vậy, đối với nữ thì nếu thêm vào đó lại nổi (như mục 1) thì rất quí (hình 17A), là loại phụ nữ rất thành đạt trong con đường danh vọng. Có thể hơi dâm, nhưng cái dâm này kín đáo và khôn ngoan hơn.
1. Quyền không nằm gọn trong mặt hay nhô ra hai bên. Cái trạng thái quyền nhô ra hai bên sách xưa gọi là “quyền hoành”. Loại quyền này chỉ bản năng và ham muốn rất mạnh, chi phối toàn bộ cách hành xử. Quyền đã hoành mà còn nhô lên áp mắt nữa thì đối với nữ thật là cực kỳ xấu. Chẳng những có thể khắc chết chồng con mà còn tàn ác, hung bạo. Nhìn chung, quyền hoành đối với nam không mấy gì hay và ta phải đề phòng những con người này, còn đối vối nữ thì vô cùng xấu:
Quyền hoành nhãn đột cánh phi hảo
Tột độ hung tàn sát nhân đao.
Trong hình 17B, nữ nhân này giết người cướp của vì quyền hoành áp mắt – ham muốn che mờ lý trí. Trong hình 17C, nữ nhân đốt chết cả gia đình người ta – hung tàn hết mức vì quyền nhô ngang dữ dội.
Cái tốt của quyền chỉ phát khi mũi và mắt tốt. Cái xấu của quyền phát mạnh khi quyền và mắt tệ. Nếu quyền hoành như trên đã nói mà đi kèm với mắt và mủi khá thì cái xấu có tính tiềm tàng, phải có một vận nào đó cực xấu mới phát tác. Luôn phải nhớ kỹ tương quan giữ các bộ vị và ý nghĩa của nó.
Dù dân gian thường chú trọng nhiều tới quyền cao, quyền thấp, còn một vấn đề nữa không kém phần quan trọng là tương quan xương thịt của quyền và hình thể của nó. Quyền càng nhọn chừng nào, càng lộ xương chừng nào, những tính chất xấu càng khốc liệt. Tròn và nhiều thịt một chút (nhiều quá cũng không hay, sẽ bàn tới trong phần bàn về các bộ vị) dù sao cũng tốt hơn.
1. Quyền không nằm gọn trong mặt hay nhô ra hai bên. Cái trạng thái quyền nhô ra hai bên sách xưa gọi là “quyền hoành”. Loại quyền này chỉ bản năng và ham muốn rất mạnh, chi phối toàn bộ cách hành xử. Quyền đã hoành mà còn nhô lên áp mắt nữa thì đối với nữ thật là cực kỳ xấu. Chẳng những có thể khắc chết chồng con mà còn tàn ác, hung bạo. Nhìn chung, quyền hoành đối với nam không mấy gì hay và ta phải đề phòng những con người này, còn đối vối nữ thì vô cùng xấu:
Quyền hoành nhãn đột cánh phi hảo
Tột độ hung tàn sát nhân đao.
Trong hình 17B, nữ nhân này giết người cướp của vì quyền hoành áp mắt – ham muốn che mờ lý trí. Trong hình 17C, nữ nhân đốt chết cả gia đình người ta – hung tàn hết mức vì quyền nhô ngang dữ dội.
Cái tốt của quyền chỉ phát khi mũi và mắt tốt. Cái xấu của quyền phát mạnh khi quyền và mắt tệ. Nếu quyền hoành như trên đã nói mà đi kèm với mắt và mủi khá thì cái xấu có tính tiềm tàng, phải có một vận nào đó cực xấu mới phát tác. Luôn phải nhớ kỹ tương quan giữ các bộ vị và ý nghĩa của nó.
Dù dân gian thường chú trọng nhiều tới quyền cao, quyền thấp, còn một vấn đề nữa không kém phần quan trọng là tương quan xương thịt của quyền và hình thể của nó. Quyền càng nhọn chừng nào, càng lộ xương chừng nào, những tính chất xấu càng khốc liệt. Tròn và nhiều thịt một chút (nhiều quá cũng không hay, sẽ bàn tới trong phần bàn về các bộ vị) dù sao cũng tốt hơn.